„Poproszę coś na wątrobę” – najczęściej takie słowa farmaceuci słyszą od pacjentów uskarżających się na problemy trawienne. Dolegliwości wątrobowe najczęściej pojawiają się po zbyt obfitych i ciężkostrawnych posiłkach. W złagodzeniu przykrych objawów pomóc mogą różne leki i suplementy diety, zawierające np. fosfolipidy sojowe lub wyciągi z karczocha czy cykorii.
Dolegliwości wątrobowe
Wątroba to bardzo ważny organ układu pokarmowego, uczestniczy między innymi w wydzielaniu żółci (250 ml do nawet 1 litra dziennie), która wspomaga trawienie i odgrywa istotną rolę we wchłanianiu tłuszczów oraz witamin w nich rozpuszczalnych (A, D, E i K). W skład żółci wchodzą głównie lipidy, kwasy tłuszczowe, kwasy żółciowe, lecytyna i bilirubina. Wspomniane kwasy żółciowe (kwas cholowy, jego metabolity i formy sprzężone) spełniają zasadniczą rolę w trawieniu tłuszczów, a także silnie pobudzają wątrobę do tworzenia i wydzielania żółci.
W zaburzeniach pokarmowych wynikających z niedoboru żółci pomocne mogą być np. preparaty zawierające olejki eteryczne, kwas dehydrocholowy oraz pochodne kwasu nikotynowego, które także działają żółciopędnie i żółciotwórczo.
Dolegliwości wątrobowe mogą być również spowodowane:
- nieprawidłową dietą,
- działaniem substancji toksycznych (np. toksyn drobnoustrojów),
- zapaleniem wątroby.
Towarzyszą im takie objawy jak brak apetytu oraz wrażenie ucisku w prawym nadbrzuszu. W ich łagodzeniu pomocne będą chociażby fosfolipidy, które wesprą wątrobę w szybszej regeneracji uszkodzonych komórek, a także ekstrakty z karczocha czy ostropestu, dodatkowo usprawniające procesy trawienne.
Co na wątrobę i dobre trawienie?
Na szczególną uwagę zasługują przede wszystkim wyciągi roślinne, które dbają o zdrowie wątroby i pomagają utrzymać ją w dobrej kondycji. Polecane są szczególnie tym osobom, których wątroba narażona jest na niekorzystne działanie czynników zewnętrznych, zaburzających jej pracę, przede wszystkim takich jak nieprawidłowa lub ciężkostrawna dieta, czy nadużywanie alkoholu oraz leków. Wspomagają, ponadto, trawienie, związane ze zmniejszonym przepływem żółci. Ekstrakty te są składnikami wielu leków i suplementów diety w postaci kapsułek bądź tabletek. Należy je zażywać w trakcie albo po posiłku, popijając wodą.
Podstawowym składnikiem bardzo wielu preparatów na wątrobę jest wyciąg z ziela karczocha zwyczajnego (Cynarascolymus), który wspomaga prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Uczestniczy między innymi w utrzymaniu zdrowej wątroby, gdyż działa ochronnie na hepatocyty oraz poprawia jej wydolność, wspierając funkcje detoksykacyjne(usuwanie toksyn i zbędnych produktów przemiany materii) i pobudzając wydzielanie soków trawiennych. Ekstrakt z karczocha wywiera więc korzystny wpływ na trawienie, w szczególności tłustych oraz ciężkostrawnych pokarmów, przyczyniając się jednocześnie do utrzymania prawidłowego poziomu lipidów w krwi (zwiększa wydalanie cholesterolu z organizmu). Głównym związkiem czynnym w liściach karczocha jest cynaryna o działaniu żółciotwórczym, żółciopędnymi hepatoochronnym.
Wielu pacjentów chwali sobie korzystne oddziaływanie nasion ostropestu plamistego(Sylibummarianum) na funkcjonowanie wątroby i dróg żółciowych. Produkt ten wspomaga produkcję żółci i procesy trawienne oraz wspiera utrzymanie fizjologicznych funkcji oczyszczania wątroby. Chroni też komórki i tkanki tego narządu przed uszkodzeniem oksydacyjnym oraz czynnikami zewnętrznymi, a ponadto ułatwia ich naturalną regenerację. Głównym składnikiem aktywnym wyciągu z ostropestu jest sylimaryna, która przyspiesza regenerację białek błonowych oraz stabilizuje i chroni komórki wątroby przed działaniem substancji toksycznych. Ostropest plamisty można kupić w aptekach w postaci ziarenek, a jego wyciąg w tabletkach.
Procesy trawienia i wydzielania żółci wspiera również wyciąg z ziela cykorii (Cichoriumintybus). Podobnie jak karczoch, pomaga w utrzymaniu zdrowej wątroby i reguluje jej funkcje fizjologiczne. Z kolei wyciąg z ostryżu długiego (Curcumalonga) zapobiega gromadzeniu się tłuszczów w wątrobie, wspomaga ich trawienie oraz optymalizuje pracę wątroby poprzez m.in. uczestniczenie w prawidłowym wydzielaniu żółci.
Naturalne wsparcie funkcji wątroby
Cholina to naturalny składnik fosfolipidów błony komórkowej każdej żywej komórki organizmu, który wspomaga prawidłowe funkcjonowanie wątroby. Przyczynia się głównie do utrzymania odpowiedniego przebiegu procesu metabolizmu tłuszczów. Wodorowinian choliny znajdziemy w tabletkach, zalecanych jako uzupełnienie diety w celu wzmocnienia i ochrony wątroby.
W wielu suplementach diety znajdziemy fosfolipidy sojowe (Phospholipidumessentiale) w tym: fosfatydylocholinę, fosfatydyloetanoloaminę i fosfatydyloinozytol. Źródło fosfolipidów przyczyniających się do utrzymania zdrowej wątroby stanowi również lecytyna rzepakowa. Substancje te wskazane są wspomagająco w leczeniu chorób wątroby, w tym uszkodzenia jej miąższu przez czynniki hepatotoksyczne ponieważ wbudowują się w błony komórkowe i cytoplazmatyczne hepatocytów. Polecane są także w przewlekłych stanach zapalnych oraz zaburzeniach czynnościowych tego narządu. Fosfolipidy ograniczają rozwój zwłóknienia wątroby, zmniejszają ilość wolnych rodników, a ponadto wpływają korzystnie na gospodarkę lipidową ustroju.
Nieoceniony jest również inny składnik wielu tabletek – L-asparaginianL-ornityny, który przyspiesza wątrobowe procesy odtruwania, czyli zdolność usuwania toksyn oraz działa regenerująco na jej uszkodzone hepatocyty. Ornityna wywiera także korzystny wpływ na prawidłową przemianę białek, tłuszczów i węglowodanów w organizmie.
Natomiast olejki eteryczne pozyskiwane z ziela dziurawca, ruty, skrzypu, rdestu ptasiego, nagietka, krwawnika pospolitego, bylicy pospolitej, czarnej rzepy, korzenia mniszka lekarskiego, owoców kolendry, jałowca, dzikiej róży, anyżu, kminku, kopru włoskiego, kory kruszyny, kwiatostanu kocanki, kłącza ostrzyża barwierskiego (kurkumy), kwiatu lawendy, tymianku, liści mięty pieprzowej i wielu innych roślin, wspierają i optymalizują funkcje trawienne, a także przyczyniają się do utrzymania zdrowia oraz właściwego funkcjonowania przewodu pokarmowego.
W leczeniu schorzeń wątroby z uszkodzeniem miąższu, marskością i zaburzeniami czynności wydzielniczej, a także w stanach zapalnych dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego oraz w zaburzeniach trawiennych, można stosować gotowe mieszanki ziołowe i płyny doustne, np. złożony wyciąg etanolowy z kwiatostanu kocanek, kwiatu rumianku, owocu kolendry, bzu czarnego i korzenia mniszka lekarskiego. Nie zaleca się jednakże picia naparów z niektórych surowców roślinnych, np. herbatki z dziurawca, przy znacznym uszkodzeniu wątroby.
Dodatkowo suplementy diety na wątrobę często wzbogacone są w witaminy z grupy B, które przyczyniają się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego organizmu, zaś inne zawierają witaminę E, która jako przeciwutleniacz pomaga w ochronie komórek, również hepatocytów miąższu wątroby, przed stresem oksydacyjnym.